Nederlands (NL)  German (DE)
Nummer:oub1471 Datum:1495 Überlieferung:Editie Fundstelle:Ostfriesisches Urkundenbuch, II, S. 481, nr. 1471

Klageschrift des Häuptlings Edo Wiemken gegen Graf Edzard wegen dessen Gewaltthätigkeiten und Räubereien und wegen rechtswidriger Besetzung von Knyphausen, sowie gegen Folf von Inhausen und Hicko von Gödens.

Quelle Recto Rückseite Übersetzung Relationen Siegel Material Literatur Index N. B.
Indt erste, [*] so myn gnedige leve heer van Munster etc. my in syner g. dagen unde bestanden vor eynen syner g. bewanten hadde mede bestemmet unde besorget, unde scolde my, szo syne g. my deden scryven, szodanne bestandt vorlatende, alderdinge entholden, deme ick billicken uppe syner g. scrifften szo gerne dede unde gedaen hebbe, so denne szodanne bestant tusschen beyden parten 14 dage lanck na der upscrifft scolde gestaen hebben, dair ick my vastlticken hadde tho vorlaten, so ist de genante her Edesardt der 14 dage na der upscrifft nicht achtende, szunder my van stunt myt deme untseggebreve, myt rove unde brande vorvolgende, unde noch kercken edder klusen sconende, kramen geschynnet, prestere beyde geystlich unde wartlich wreetlyken overfallende unde dat eer genomen, eyn deell myner undersaten van der kercken tho Schortensen gedegedinget unde on loven togesecht, vry unde velich by eren husen unde guederen to blyvende, dat de myt viff eerhafftigen presteren bewysen, nabringen unde wairmaken konnen, de nuw noch van on wedder ingeeschet weerden, unde summyge myner undersaten in gueden gegrepen, gestocket, geblocket unde gescattet, der ock eyn deell scolen in eren hechten doet gebleven wesen; den scaden geachtet boven hundertdusent Rinsgulden.
Item so myn gnedige leve heer van Munster etc. my ame fridage na Bartolomei apostoli[*] scrifftlicken war vorwitlickende, de gebreke tusschen synen furstlyken gnaden unde heren Edtsarde unde beyder parten bewanten vorscheden tho weszende, my darup vortekenende, vrede myt den mynen to bestellende, idt weer up der ander halve ock alszo bestelt etc., deme ick billicken alszo dede, hebben denne der sonavend[*] dairna her Edtsardes de syne uppem Wysder holte eynen myner schatknechte aff doedtgeslagen unde 2 pair perde unde wagene genomen unde beholden.
Item dessulfften sonavendes hadde ick 4 tonnen Bremer beers ime Heer kopen laten, de denne des genanten heren Edtsardes syn bewante Hicke to Goedensen uppe deme wege hevet laten uphouwen, de perde myt den voerluden myt sich gefencklick genomen, unde noch itsund uppe Goedenszen gefencklick werden untholden.
Item voert dessulfften nachtes tusschen dem sonavende unde deme sondage, hevet desulffte syn bewante Hicke tho Goedenszen, tho Scortenszen tho den mynen infallende, dre myner undersaten gegrepen ende summyge ossen unde koyge na der myns g. leven heren vorkundigeden vrede mede genomen.
Item so myne undersaten van heren Edtsarde hadden vordinget, synt der vele na der tyt beschediget, dat eere genomen unde darto gegrepen, gestocket unde blocket unde darto gescattet, den summen geachtet up 4 dusent Rinsgulden.
Item de Sillensteder synt na der tyt, szo se van heren Edtsarde hadden vordinget, in rove unde brande tho scaden gekomen upp 8 hundert Rinsgulden.
De overdade unde wrevele my unde den mynen van heren Edtsarde unde den synen bejegendt.
Int erste, so ich tho eyner tyt eynen Hollander, mynen apenbaren untsechten veynde, [*] der zee, namptlicken vor der Schullbalge, hadde nemen laten, unde myne deyner dairmede vormiddelst storme unde unwedder an landt gedrungen, hebben sze my szodane scipp unde guedt laten wedder nemen, myne deyner, de dairuppe weren, gegrepen, gestocket unde geblocket, unde mosten int vierde jair in unde uth gaen, de theringe geachtet ...[*] Unde Groten Eylde mynen undersaten, den sze dair ock mede aff nemen, gescattet upp sesshundert Arensgulden.
Item so hebben sze tho eyner tyt in erem vrygmarkede tho Auwricke ...[*] getovet unde upgeholden unde negenhundert Currentesgulden affgedrungen, unde de theringe, derwyle sze in unde uth gingen, boven 3 hundert golden Rinsgulden, unde dusset deden sze van Iken wegen tho Knypensen, de eyn scipp under ereme lande hadde nemen taten, do bekanden sze well desulffte Ike myn underszate to wesende, unde deden de myne van syner wegen so bovengescreven besaten.
Item so sze myt den eddellen ende wollgeboren greven tho Oldenborch unde Dellmenhorst beveydet weren, hebben sze de myne tho velen tyden overfallende, dat eer genomen: Int erste Amme Hoysen uppem Ame 11 goltgulden unde 14 tunnen haver. Item Her Egger tho Boerden ende Here Marxsen 1 kane myt holte van 20 goltgulden. Item Here uppem Boerdemer zyll 2 kanen, de stunden on sulvest 24 goltgulden. Item Tiarck Ipsen 1 kane myt holte, 12 goltgulden unde eyn nyge armborst, ende 5 goltgulden darover verteert. Item Hayo Meyxsen eyne geladen kane, tsamen 45 goltgulden, unde noch 2 tunnen botteren unde dairtho zwaerlyken gewundet upt hovet. Item Hinrick Nouwen hebben sze tho Bockhorn genomen vor 26 Postul. gulden isen, ende vor 200 Postul. gulden wagene. Item Hinricke van Oldenborch 8 goltgulden in waer. Item Harcke Jaeffsen 22 goltgulden unde 10 tunnen haveren. Item Clauws Scomaker vor 6 gulden Post. golden. Item Mynsze uppem dyke 2 goltgulden. Item Frederick Hemmen uppem Holte genomen tho Bockhorn uthe der haven eyn scipp myt holte, dat scipp van Heer Mauritii wedder gekofft vor 2 Ransundesche laken unde 20 tunnen haver unde dat holt 6 goltgulden. Item do Engermann de Vredeborch in hadde genomen 20 tunnen garsten, 1 tunne heringes, 1/2 stucke vissces, 2 syde specks, unde ander guedt, sick tsamende belopende up 16 goltgulden. Item noch demsulfften Fredericke genomen 8 goltgulden guedt.
Item so hefft desulffte her Edtsardt van eyns scippers wegen, Eylert van Heemszen genant, de my menedich isz geworden, eyn deell myner undersaten guederen tho Emeden upholden unde thoven, buten unde parten laten: Indt erste Johann Scherer thom Schoer genomen in wande uppe 18 goltgulden unde 200. Item Johann Schulten tho Wyarden 10 goltgulden kraemwaer unde 13 goltgulden an kolen, de on de muntemester tho Emeden dede bekummern, de he geschepet hadde up Gheerdt Hoveman schepe. Item noch tor Vredeborch in garsten unde weyten 42 goltgulden. Item jungen Johanne Schulten tom Schoer genomen uppe 36 goltgulden kraemwaer.
Item desulffte. scipper Eylers van Heemszen, szo he sick van den Ditmarschen hadde vorfrachten laten, [*] hadde sick myt sze vorplichtet myt sulcken beschede, sze myt eren guederen inschepende, dat he sze vor my unde de myne vryg unde velich doer de zee wolde bringen; szo do myne deyner, de ick upp datsulffte maell up myne vyande hadde uthgemaket, on in der zee syndt angekomen, on angeheylet unde geesschet syne breve sien tho latende, hevet van stunt, eer sick de myne tor weer stalden, tho se ingeschoten, unde twe myner deyner affgewundet, unde twe aff doet geworpen, des de noch her Edtsardt szodanne der Ditmarschen myner vyande guedere, de ick in mynen hechten sittende hadde, vormiddelst druwbreven unde sendeboden voer syner borger gueder van Emeden anclyvende, in menynge uns tho vordegedingende, unde wolde my alszo myt unbeschede myner vyande guedere wedder uthe den henden gebracht hebben, szo on do des nicht beyden en mochte, hevet do myner undersaten guedt hyr bovengescreven tho Emeden sust deshalven doen besaten, buten unde parten laten, unde ock tor Vredeboreh Johann Schulten koern tho Wyarden.
Item so wy uns umme de Vredeborch gutlicken hadden vorlyket, szo dat wy de sampt sco(lden)[*] ingenomen hebben, dair eynen van unser aller wegen scolden hebben upgeset, de (sze tho)[*] unser aller behoeff unde besten scolde vorwaert hebben, de sze do boven szodan(e)[*] lofflyke verenynge in nachtyden sunder mynem medewetten h(ebben)[*] ingenomen unde voruntholden, des ick denne in solde, provande unde and(eren)[*] vorspildingen vor de kercken to Repesholte unde de Vredeborch up 6 dusent Rinsgulden byn in scaden komen.
Item so ich Frederick Bossen tho Clevernszen tho eyner tyt itlicke ossen tho Auwricke tho vorkopende hadde mede gedaen, hebben sze my dairsulvest, sunder Frederix vorg. vorwarckinge, my eynen affgenomen unde tho wrevell affslaen laten.
De klage up Knypenszen.
Item so de duchtige Ike tho Knypensen dodeshalven isz vorvallen unde syn vader Lubbe Onneken milder dechtnisze my de borch, szo sze van mynen vorolderen isz uthe komen in synen
latesten hevet besproken, unde nuw myn oem Ede in Rustringen, de dair eyn recht arffgename to weer gewesen, dat ock alszo bevestet hefft in synen latesten, szo ock syn nagelatene dochter ock dessulfften gelyken gedaen hefft, sust is my de borch Knypensen szo bovengenant van Iken vader milder dechtnisse unde darneist van den rechten arven upgelaten unde gegeven, wente sze my doch van rechte boerde, szo Binlop, Iken moder, eyn vremde vrouwe tho is unde int negende der nicht to en kumpt. Hyrenboven hevet her Edtsart de syne darup schickende ingenomen unde besettende.
De klage upp Foelff.
Item so my Foelff tho Zillenstede in der kercken in jegenwordicheyt vele vromer lude, beyde prester unde leyen, guedemenne unde knechte, my hevet gehuldiget, hantastinge doende, my truwe unde holt tho wesende, unde my unde der myner beste tho wetende etc., war en boven he to Inhusen summyge deve, de den mynen dat eer stelen, hevet upgeholden, szo he nuw int lateste up schynbariger daet myt 26 scapen is betreden, de he to syner koken hadde snyden laten, boven dat he woll wuste, dat sze eynem mynem undersaten unde meyger gestolen unde affgegreven weren, szo de deeff on dat rede thovoren gesecht hadde, dar he sust synen dort hevet up genomen, so de de dieff dusset myt meer ander deverie hyrnabescreven hadde bekant, dat Foelff de[*] scape to syner nutticheyt tor koken hadde gesneden, unde eyn ander, de in der deverie syn hulper was gewesen unde do tor tyt noch up Inhusen was untholden, was mede beschuldigende; hebbe ick darupp den duchtigen Rickloff to Roeffhusen unde Ubben, mynen scryver, wente an Foelffe geschickt, gutlicke vormanynge laten doen, dat mynem undersaten szodanne scaep mochten betaelt werden, unde ick den anderen dieff, de se mede gestolen hadde, ock mochte hebben halen laten, szo sick billicken my na den lofften unde hantastingen to Zillenstede in der kercken szo bovengescr. to on woll vorsien hadde; des my de nicht van on hevet mogen bedien; darover ick my myt on vorunwilligende on hebbe gefencklick genomen, unde isz my dersulfften vengnysse halven loffloes, eerloes ende menedich geworden.
Item klage ick up Hicken to Goedensen, so ick on nuw am schirstvorgangen jair tho eyner tyt tho Schortensen jegen my hebbe vorbodescuppen laten, on den drouw heren Edtsardes unde der syner, de se my tytlykes jo de meer tho leden vorgevende, unde darup van on to weten begerende, wes ick my to on vorsien scolde etc., warup he my beschedende, he my in nynen dingen wolde entiegen syn, szo dat my unde den mynen van Goedensen nyn scade schien en scolde, noch ock doer deme karspell Dickhusen, dar dat in syner macht weer to bekerende, dair he my in jegenwordicheyt des kerckheren darsulvest ende meer ander vromen lude hantastinge upp dede; warenboven he my myt heren Edtsarde mede untseggende, sick tegen my unde den mynen myt rove unde brande vyantlyken bewisende; sust in he my szodane loffte unde hantastige ock nedderfallich geworden.
Recto:
x
x
Bestand Ostfriesisches Urkundenbuch, II
Fol. Nr. S. 481
Nr 1471
Olim Konzept Pap. im Grossherzogl. Archive zu Oldenburg.
Jahr 1495
x
x
Material papier
x
Editionen E. Friedländer, Ostfriesisches Urkundenbuch II (Emden 1881), nr. 1471