| Nummer:oub1623 | Datum:Saint-Quentin, 30. April 1499 | Overlevering:Editie | Vindplaats:Ostfriesisches Urkundenbuch, II, S. 603, nr. 1623 |
Der Abt von Prémontré und das Generalkapitel des Prämonstratenserordens tragen den Pröpsten der Klöster Langen und Barthe unter Aufzählung der zu beachtenden Punkte, eine Visitation der Ordensklöster in Friesland auf.
Johannes, permissione divina Premonstratensis abbas, et abbatum eiusdem ordinis capitulum generale, venerabilibus in Christo confratribus nostris Johanni Bomel, sancti Jacobi in Langen, et Johanni Buiren, sancti Nicolai in Berth, prepositis monasteriorum nostri ordinis Premonstratensis, Monasteriensis diocesis, salutem in Domino sempiternam. Ne sub modio curam nostre sollicitudinis abscondere videamur, opportet nos non tantum per nosmet ipsos, verum eciam per cooperatores assumptos id agere, unde non solum proprie sed et fraterne salutis fructus accrescat, ut ita coccus bis tinctus in veste sacerdotis convenienter inveniatur insertus, quia[*] non tantummodo ex semine verbi Dei, verum etiam ex fraterna visitacione opus pullulat caritatis, dicente beato Job: 'visitacio tua custodivit spiritum meum', cum ex visitacione de statu proximorum efficimur cerciores, vobis in virtute salutaris obediencie firmiter et districte precipientes mandamus et harum serie mandantes committimus, quatinus vos et vestrum quilibet in solidum coniunctim et divisim vos aut alter vestrum assumpto secum aliquo nostri ordinis zelatore, prelato aut canonico litterato, hoc presenti anno et duobus futuris continue sequentibus visitetis diligenter omnia et singula monasteria, personas et loca nostri ordinis antedicti in circaria Frisie constitutas et constituta, tam in spiritualibus quam temporalibus, et tam in capite quam in membris, Deum solum habentes pre oculis, sollicite et attente corrigendo et reformando in eisdem, que secundum Deum, privilegia, constitutiones et statuta nostri ordinis corrigenda et reformanda reppereritis; et potissime tamen faciatis a singulis sepedicti ordinis nostri subditis tria religionis essencialia vota firmiter et inviolabiliter observari, et habitum decentem cum rasura debita deferri, ac tam habitum almuciorum, velorum et cantus, quam aliarum curiositatum et vanorum colorum deformitates evitari. Volentes preterea, ut futuris temporibus annis singulis nostro generali capitulo prelati, prost tenentur iuxta formam et tenorem statutorum et regularium constitutionum ac privilegiorum, personaliter compareant aut procuratorem ad hoc sufficienter fundatum in casu legitimi impedimenti ad id transmittant. Alioquin contra eos et eorum quemlibet indubie procedemus, prout rationis equitas et rigor tam privilegiorum quam statutorum nostri ordinis suadebunt. Quodque pastores seu abbates de bonis, redditibus, proventibus et emolumentis ecclesiarum suarum legalem compotum, rationem et calculum legitimos in presentia prioris, supprioris et sanioris partis congregacionum et conventuum annis singulis sub pena privationis ab administratione temporalitatis aliisque censuris iuxta formam et nostri ordinis constitutionem facere et declarare cogatis et compellatis. Vobis eciam concedimus et tenore presentium committimus potestatem et auctoritatem confessiones audiendi omnium personarum nostri ordinis in dicta circaria et partibus constitutarum ad vos recursum habentium et easdem tam a sententia excommunicationis, ordinis et iuris in casibus nobis permissis, quam a suis peccatis humiliter et devote confessis absolvendi et eisdem penitentiam salutarem iniungendi, necnon cum subditis nostri ordinis super voce, stallo et obediencia nominata ad intercessionem suorum prelatorum seu aliquorum aliorum proborum virorum et alias secundum suorum exigenciam demeritorum dispensandi et ad omnes honores pristinos et actus legitimos restituendi; scolares ad scolas destinandi et eisdem secundum facultates eorundem monasteriorum providendi; apostatas et fugitivos nostri ordinis ubilibet capiendi seu capi faciendi; electores quoque prelatorum ac eciam electos et postulatos cuiuslibet iure salvo diligenter examinandi, eciam reprobandi vel confirmandi, filiabus nostre ecclesie Premonstratensis dumtaxat exceptis, ipsosque diocesanis ad curam animarum et munus benedictionis suscipiendi, presentandi, et si fratres aut canonici ecclesiarum seu monasteriorum de pastore eligendo fuerint discordes et de facili ad concordiam reduci non possint, eciam si personas non ydoneas aut insufficientes elegerint aut vicium seu vicia in electionibus, cessionibus vel postulationibus intervenerit seu intervenerint, propter quod ius provisionis illarum ad nos sit devolutum, eisdem ecclesiis providendi, convocationes eciam prelatorum vel conventuum earundem ecclesiarum ad quas tutus non patebit accessus propter imminencia pericula ad loca tuta faciendi et ibidem visitandi, prelatos vero, si quem aut quos inutiles, inobedientes aut sepedicti nostri ordinis prevaricatores seu visitationem vestram recusantes vel quomodolibet per se vel alium seu alios impedientes inveneritis, deponendi et amovendi, et ipsis ecclesiis seu monasteriis de novis prelatis providendi; appellationes vero tam prelatorum quam subditorum nostri ordinis ad nos interiectas recipiendi, cognoscendi et diffiniendi, visitaciones faciendi et excercendi, ac expensas moderatas secundum facultates ecclesiarum per vps visitatarum iuxta ordinis nostri statuta et laudabiles consuetudines in dicto ordine hactenus observatas, a prelatis earundem exigendi, petendi et recipiendi et de receptis quitancias dandi, et huiusmodi prelatos ad id eciam per censuras ecclesiasticas compellendi, contractus licitos ordinem nostrum concernentes confirmandi et approbandi, illicitos vero et in preiudicium nostri ordinis initos inficiendi et infirmandi atque anullandi et rescindendi, monasteria ordinis nostri ab eodem allienata recuperandi et ad ipsum ordinem reponendi. Ceterum nos, capitulum generale antedictum, vobis mandamus, quatenus abbates ad solvendam reverendissimo patri domino nostro abbat Premonstratensi unam integram talliam ac omnes et singulos beneficiatos nostri ordinis in dicta circaria Frisie constitutos unam graciosam contributionem iuxta facultates beneficiorum dictorum beneticiatorum per vos imponendam, seu per visitatores anni novissime lapsi a prefato nostro generali capitulo commissos impositam, cogatis et compellatis. Quos eciam abbates et beneficiatos ac eorum quemlibet per interdicti, suspensionis et excommunicacionis censuras si opus fuerit volumus precipimusque pariter et iubemus ad id per vos cogi et compelli. Tallias insuper ordini nostro debitas annuatim non solutas tam pro presenti quam retroactis annis et duobus futuris ut premittitur in huiusmodi circaria Frisie exigendi, petendi et recipiendi, atque de receptis quitancias dandi. Contra illos, qui huiusmodi tallias seu contributiones solvere recusaverint, excommunicacionis sententias in suis propriis ecelesiis et locis circumvicinis fulminandi, ac illos qui pro huiusmodi caussa excommunicacionis sententias incurrerint, si eas cum effectu solverint, absolvendi. Quodque penas nostris privilegiis et statutis contentas abbatibus, qui non fecerint nobis et ordini nostro obedientiam manualem, ut tenentur, infligendi et sententias, quas propter hoc incurrerint ad tempus relaxandi seu cum eisdem dispensandi, et eos auctoritate nostra absolvendi. Et ob specialem favorem ordinisque nostri zelum, inspicientes fragilitatem humanam et tempore nostro ad malum promtitatem, concedimus vobis et cuilibet vestrum plenariam auctoritatem recipiendi et audiendi confessiones ab utriusque sexus personis et penitentias iniungendi salutares, prioratuum sanctimonialiumque conventuum divisa et indivisa habendi bona, et quoscunque nostri ordinis professores a symoniis et symoniacis pactis et ab irregularitatibus in casibus ordini nostro concessis absolvendi potestatem; et generaliter omnia alia et singula faciendi, disponendi et ordinandi, que visitatoris officium requirit, et que ecclesiis seu monasteriis et personis eorundem utilia, opportuna et decencia fore noveritis, vobis et vestrum cuilibet in solidum, quoad premissa omnia et singula ac ex eisdem dependentia presentium tenore concedimus facultatem. Ita tamen, quod de prefatis talliis, per vos receptis, nobis et nostro generali capitulo legitimum compotum et rationem reddere teneamini. Revocantes nichilominus in primis omnes et singulos procuratores aut visitatores in dicta circaria Frisie sub quavis verborum forma quomodolibet datos seu constitutos, volentes predictos confratres nostros et eorum quemlibet in omnibus illis et per omnia anteferri et in cursu sue visitacionis per quoscunque minime impediri; contradictores, si qui sint, per censuram ecclesiasticam appellatione remota compescendi, invocato ad hoc, si opus fuerit, brachii secularis auxilio. Datum in opido sancti Quintini in Unomandia, [*] diocesis Noviomagensis, anno Domini millesimo quadringentesimo nonagesimo nono, die ultima mensis Aprilis, sedenti ibidem nostro generali capitulo.
