Nederlands (NL)  German (DE)
Nummer:oub0658 Datum:10. April 1453 Overlevering:Editie Vindplaats:Ostfriesisches Urkundenbuch, I, S. 572, nr. 658

Häuptling Ulrich zu Norden usw. bekundet, von dem Rathe zu Hamburg Schloss und Stadt Emden und das Schloss Leerort für den Zeitraum von 16 Jahren auf Schlossglauben übertragen erhalten zu haben und führt die einzelnen Punkte des Vertrages auf.

Bron Recto Dorso Vertaling Relatie Zegels Materiaal Literatuur Index N.B.
Wy Olrick, to Noerden, Berum, Aureke, Ezenze etc. hovetlingk, bekennen openbare vor uns unde unse erven, vor alle den, de dessen breff zeen, horen edder lezen, dat wy uns mit den ersamen borghermeisteren unde radmannen der stad Hamborgh van erer unde der stad Hamborgh weghen vruntliken vorenighet unde vordreghen hebben in desser wys, dat wy dat slod unde de stad Emeden unde dat slod to Lerorde uppe slotlowen mit allen dersulven slote tobehoringhen, alse ze dat uns nu overghelewert hebben, van en hebben entfanghen, unde scholen unde willen de slote up unse eghene koste to der borghermeistere unde radmanne to Hamborg unde al erer nakomelinghe unde der stad Hamborg truwen hant in guder hoede unde vorwaringhe holden, so dat ze der slote unde stad unvorlustich bliven. Unde de slote Emeden, Lerorde unde de stad Emeden mit eren tobehoringhen scholen uns unde unsen erwen de borghermeistere unde radmanne to Hamborg soestein jar na ghifte dessen brewes sunder middel volghende in unser vorwaringhe laten unde uns de binnen den soestein jaren nicht affesschen. Wan over de soestein jar sind ummekomen, unde se edder ere nakomelinghe uns edder unsen erwen de slote unde stad vorscrewen nicht lengk willen in vorwaringhe laten, dat scholen ze uns edder unsen erwen, wan de soestein jar sind ummekomen, ein jar tovoren in den achte daghen to Passchen, muntliken edder mit scriften vorkundighen; so scholen unde willen wy edder unse erwen den borghermeisteren unde radmannen to Hamborg edder wene ze dat bevelen, alse dat jar na der vorkundinghe in ummekomen, binnen den achte daghen to Passchen de slote Emeden, Lerorde unde de stad Emeden mit der slote tobehoringhen, unde wes ze uns darto van retschoppe antwerdet hebben na lude unde inneholde enes beseghelden brewes, den se van uns hebben, dar de tal unde wodanicheid sodaner gudere eghentliken ansteit utgedrucket, sunder insaghe in ere wald unde were wedder antwerden, unde denne scholen uns unde unsen erven de borghermeistere unde radmanne to Hamborg edder ere nakomelinghe sodanen summen gheldes, alze wy en up de slote unde stad unde ore tobehoringhe daen hebben na lude enes beseghelden breves, den wy van en darup hebben, gutliken weddergheven unde betalen. Wy unde unse erven scholen unde willen ok der van Hamborg copmanne, borghere, inwonere, undersaten unde den gemenen copman in allen enden to watere unde to lande, wor wy des mechtich sind, truweliken vorbidden, vordeghedinghen unde vor schaden bewaren, unde der van Hamborg copmanne, borghere, inwonere ere beer unde gudere mit ninerleie beswaringhen belasten, men alle acscise unde beswaringe darup ghesettet scholen van stund afghedaen wesen, unde dar in nynen tokomenden tiden in unsen landen unde ghebeden mede beswaret werden; scholen unde willen ok nicht staden, dat ut Östfreslande jenighe roverie to water up der ze deme copmanne sche. Hirumme were jement binnen Ostfreslande, de uns, dar de borghermeistere unde radmanne to Hamborg unde ere nakomelinghe unser to eren unde rechte mechtich weren, overfallen wolde, so scholen de borghermeistere unde radmanne ofte ere nakomelinghe mit drenhundert schutten uns bistendich wezen unde to hulpe komen uppe unse kost unde ere soldie. Nemen wy ok vromen mit hulpe der ghemenen, [*] de uns also van den van Hamborg ghesand weren, in fanghenen rove, dingktale, edder anderem ghewynste, de scholde unse allenen wezen, men worde uns we van den, de uns also to hulpe sand weren, afghegrepen, de scholen unde willen wy van erer ghefengknisse lozen unde qwiten. Unde de slote Emeden, Lerord, de stad Emeden unde alle andere slote, de wy nu tor tid hebben unde in tokomenden tiden krighen moghen, scholen der borghermeistere unde radmanne to Hamborg unde erer nakomelinghe opene slote unde stede wezen in al eren nuden unde noden sik teghens enen jewelken, dar ze des mede to donde hebben, darvan ut unde in to werende. Unde darto willen unde scholen wy unde unse erven mit unsen lande, luden unde mit gantzer macht en bistendich unde behulpen wesen unde to ende by en bliven. Bisunderghen were dat de Hollandere der borghermeistere, radmanne unde stad Hamborg vigende worden, so scholen unde willen wy unde unse erven den borghermesteren unde radmannen to Hamborg mit drenhundert schutten, wan wy van en darto esschet werden, in der veide up ere kost unde unse soldie to hulpe komen, unde wes also ghewunnen worde, dar de unsen mede in erer hulpe weren, dat schulde me na antale der weraftigen lude, de sodane wynste vorworven, delen, utgescheden oft dar vanghenen grepen worden, de scholden der van Hamborg allenen bliven. Wy willen unde scholen ok ninerleie slote edder veste buwen edder upslaen, buwen edder upslaen laten in Emesingherlande sunder der borgermeistere unde radmanne to Hamburg vulbord unde willen, id en were, dat wy sulves edder unser suster kindere, des unsen wes vesten wolden. Ok scholen unde willen wy de borghere unde inwonere to Emeden al erer vrigheid unde rechticheid, so ze der alduslanghe by der van Hamburg tiden ghebruket hebben, ruweliken laten bruken. Worden wy ofte unse erven ok to rade, dat wy de slote Emeden unde Lerord mit nigeme buwete vestenen unde buwen wolden, dat scholen wy nicht doen, id en sche denne mit der vorbenomeden borghermestere unde radmanne vulbord unde willen. Unde sulk nige buwete, also wy mit eren vulborde unde willen to der slote behoeff ghemaket hebben, scholen ze uns, wan ze uns van den sloten in vorscrevener wise entsetten willen, na erkantnisse twier van eren unde twier van unsen vrunden, de wy van beiden siden darto kesende werden, ghelden unde betalen. Konden ok de veer over der betalinghe des nigen buwetes nicht ens werden, so scholen de vier schedeslude binnen deme jare, alse uns de entsettinghe is vorkundighet, enes overmanns umme dat nige buwete ens werden, mit welken twen de to vallet, dar schal dat by bliven, unde sodane gheld, alse denne na der schedeslude erkantnisse is vorbuwet, scholen de borghermeistere unde radmanne edder ere nakomelinghe uns edder unsen erven binnen deme jare gutliken entrichten unde betalen. Men alle jeghenwardich ghebuwete der slote Emeden unde Lerorde, dyke unde dumme to den sloten behorende, willen unde scholen wy unde unse erven up unse eghenen kost in bestentliken unde unvorghenlikeme wesende holden unde waren, unde wat dat kostet, van den borghermesteren unde radmannen to Hamborg unde eren nakomelinghen nicht wedder esschen. Were ok, des God nicht en wille, dat men dat slod Emeden van waters noeden up der stede, dar id nu licht, na erkanntnisse der borghermestere unde radmanne vorscreven edder erer nakomelinghe nicht holden konnde, dat scholen wy edder unse erven nicht upbreken edder anderswor buwen sunder der genannten borghermestere unde radmanne vulbord unde willen. Unde oft dat slot Emeden na erkanntnisse der borghermestere unde radmanne vorscreven van waters weghen jo vorghan moste, unde ze ofte ere nakomelinghe uns ofte unsen erven de stad Emeden, dat slot Lerord mit eren tobehoringhen wedder na den jaren vorscreven affeschen wolden, so scholen ze uns allikewol sodane gheld, alse wy en up de slote daen hebben, na lude eres beseghelden breves gentzliken sunder mynneringhe weddergeven unde betalen. Vordmer alse wy sodanes unwillen unde der veide, dar wy mit den borgermesteren unde radmannen der stad Hamborch unde eren hulperen etlike tid ane wesen hebben, ene vaste ewighe sone unde vrede angheghan unde maket hebben, so scholen unde willen wy unde unse erven unde niment van unser weghen, al wes in der veide van den borghermesteren unde radmannen to Hamborg, eren hulperen, knechten unde deneren an rove, brande unde doetslaghe schen is, nicht witen edder wecken; ok scholen ze unde de eren darumme van nimende jenighe maninghe, gheistlik edder werlik, liden in allen tokomenden tiden; desgheliken scholen wy unde de unsen ok nine maninghe liden van den borghermesteren unde radmannen to Hamborg unde den eren wedderumme. Unde alle de ghenne, de der borghermestere unde radmanne to Hamborg borghere unde undirsaten vor der veide weren unde de in erer hulpe sind ghewesen unde van deme eren sind gheweken edder vordrewen, scholen wedder up dat ere, unde des eren, war se dat hebben, ruweliken[*] bruken, so ze des vor der veide to brukende pleghen. Were ok, dat God vorbede, dat na desseme daghe jenich schip in der zee edder unsen ghebede schipbrokech worde, dat to Hamborch to hues hoerde, unde schip edder gud in unse ghebede qweme, wes darvan de schipher mit sinen schepeskinderen edder de copmann redden unde berghen konen, dat to Hamborg to hues horet, daraf scholen ze uns, unsen erven edder anders jemande nicht plichtich wesen. Were over, dat ze unser undirsaten darto behoveden, de en ere ghudere bergheden edder berghen hulpen, den scholen ze moghelik bergheloen gheven. Unde we van den borgheren unde inwoneren to Hamborch in unssen ghebeden up den over[*] visschen willen, darvan scholen wy unde unsse erven nicht nemen unde der nerghen mede belasten. Vortmer alle ghefanghenen, de in der veide, de twisschen uns unde den van Hamborch is gewesen, deme hochghebornen heren Alfve, hertoghen to Sleszwyk etc., unde deme rade to Hamborg sind affghefanghen, schelden wy qwyt in de hande der borghermestere unde radmanne to Hamburg; dergheliken alle fanghenen unns afghegrepen hebben de van Hamborch in unnse hande qwyt unde loes geschulden. Ok alle vorborghede nastande gheld van der ghevanghenen[*] schal van unnser weghen in der van Hamburg hande unde van erer weghen in unnse hande loes gheschulden wesen. Unde welke tid de borghermestere unde radmanne to Hamborch edder erer nakomelinghe de vorbenomeden slote Emeden, Lerorde unde stad Emeden van uns edder unsen erven wedder entfanghen unde uns edder unsen erven unnse gheld tor noghe betalet hebben, so schal unnser en deme anderen sine breve wedder antwerden, unde na der tid scholen wy in beiden siden aller lofte, ede unde hulpe quit, leddich unde loes wesen. Alle desse vorscreven stucke, samptliken unde besunderen, hebben wy Olrik hovetlingk vorscreven vor uns unde unse erven den ergenanten borgermesteren unde radmannen der stad Hamborg, eren nakomelinghen unde der stad Hamborg ghelavet unde zworen, laven unde zweren en de jeghenwardich in desser scrift mit unnsen lifliken upgherichteden vingheren rechtes stavedes edes to den hilghen swerende stede, vast, sunder arghelist to holdende unvorbroken, unde en unde al eren undirsaten truwe unde holt to wesende in allen dinghen, unde hebben des to groterer bekantnisse unse rechte ingheseghel vor uns unde unse erven hanghen heten to dessen breve. Unde wy Tzibe, [*] to Dornum unde Stedesdorpe, unde Poppe Manninghes, Luted Manninghes sone, to Berghen, hovetlinghe, bekennen unde betughen vor uns unde unse erven, dat wy den velebenomeden borghermesteren unde radmannen to Hamborg, eren nakomelinghen unde der stad Hamborg vor unde mit junckhern Olrike vorbenomed, unnseme leve oheme, alle artikelle unde enen jewelken vorscreven to holdende lavet unde ghudghesecht hebben, laven unde sweren en de ok jeghenwardich in desser scrift vor unns unde unnse erven mit unsen utgestreckeden armen unde upgerichteden lifliken vingheren staveder ede to den hilghen swerende stede, vast unde unvorbroken sunder allerleie list unde behelpinghe to holdende in guden truwen, unde hebben des to tughe unde groterer bekantnisse unse inghezeghele mede an dessen breff vor unns unde unse erven heten hanghen. Ghegheven na der bord Cristi unnses Heren verteinhundert jar, darna in deme dreundeveftigesten jare, des negesten dinxstdaghes na deme sondaghe, so men in der hilghen kerken Quasimodogeniti plecht to singende.
Recto:
x
x
Fonds Ostfriesisches Urkundenbuch, I
Fol.nr. S. 572
Nr 658
Olim Orig. im Archive zu Hamburg. — Gleichzeitige Abschrift: Grosse Urkunden-Sammlung Nr. 59. — Abschrift im Rathsarchive zu Emden. — Gedr. aus Gr. U.-S. Nr. 59 bei Brenneysen S. 71.
Jaar 1453
Datumcode MpQuaMod
x
x
Commentaar Siegel: 1. Die Harpyie mit 4 Sporenrädern. Helm mit Lilie. Sigillum Ulrici capitalis in Norda et alias. 2. Wappenschild mit rechtsaufgerichtetem Bären. Helm mit Lilie. Sigillum Sibodi capitanei de Dornum. 3. Wappenschild mit rechtsaufgerichtetem Löwen. Helm mit Adlerkopf zwischen 2 Flügeln. Daneben 2 sechsstrahlige Sterne. Sigillum Poptati capitalis in Bergum.
x
Materiaal papier
x
Edities E. Friedländer, Ostfriesisches Urkundenbuch I (Emden 1878), nr. 658