Nederlands (NL)  German (DE)
Nummer:oub0367b Datum:9. April 1428 Overlevering:Editie Vindplaats:Ostfriesisches Urkundenbuch, I, S. 333, nr. 367

Focko Ukena, Hisko von Emden, Enno von Greetsiel und Imelo en Grimersum vermitteln einen Vertrag zwischen den Groninger Umlanden über die Besetzung der Gerichte, Entwertung eines Landrechts und Ordnung der Deichangelegenheiten. (Focko Ukena's Willküren.)

Bron Recto Dorso Vertaling Relatie Zegels Materiaal Literatuur Index N.B.
d.
Focka Ukana wilkeran.
In den name Godis. Amen
Allen dengenen de dessen bref zeen of horen lesan, do wi abbeten, prelaten, hovetpresters, hovetlingan ende de mene mente dar landen de liggen twischen der Lawirske ende der Emese, also Hunsegralant, Fyulgelant, Reydralant, Oeldompt, Langwolt, Vrethwold, Humertze ende Midach kundich ende openbaer, dat wy endrachtlike sint malc met andren umb dat mene orbar unde nuthicheit der inwoners desser vorscreven lande, godelic ende vrendelike in alle sulken punten ende articulen also hir na staen biscreven by raet der erbaren hoeftlingen, alse Focko Ukens, Hyskens provest to Emeden, Ennens in der Gred ende Ymelens to Grymersum vordragen. Int erste so sal al man hi se gastelic ofte werlicsin oelde vrieheit ende sin goud, dat hem met rechten angekomen is, unbekummert bruken wesen to sinen vrein willen met al sulke burde also van oeldes darup plach to vallen. Ende we up den anderen icht to spreken heft, hit se van repliken gode, du sal heen anspreken, dar hi gheseten is, men is hit van erve, of van erfnisse, so sal men gaen to rechten an dat ampt, dar dat erve of erfnisse liggan is nae lantrechte ende oelden wonte, byholden den gasteliken personen hoer gastelicheit ende recht, also dat van oeldis plach to wesan. Ende wil jeman sines selves rechter wesan, de sal na gasteliken biscreven recht ende des kaysers recht syn sake vorloren hebben. Want yement na biscrevene recht sines selves rechter wesen mach. Item up dat de lande vorscr., de nu in crancke regement stan, hiir namels bet mogen regeret werden, so mach de wisheit elkes londis, na sinra grote, kesen twe, vier, ses of achte de wisten ende de rechtvardichisten de se in den lande hebben, in de londe twe jar to rechten ende dat na en lantrechte ende goder oelde wonte to regeren; ende dese, de dat overste recht van den lande sullen hebben, de mogen settan bi rade des hoftpresteris ende der wisheit van der mente in elc kespel na, sine grote en of twe underrechters. Ende war 't det de underrechten dan jemant boven lantrechte of goede seden biswarden ende unrecht deden, so mach degene, de biswart in ziin sake, wil hi anders, biropen bi enre pene van fiif merken in thet overste recht sines landis; de halfte der pene to des overste rechtis bihof ende de halfte to des rechten byhof; dar hi sine sake van biropen heft. Is tat dat de oversten vinden, dat hi na lantrechte ende gode siden sines landen gedomet heft, ende de dome sal bliven staen. Ende is 't oec nahe, dat hi unrecht domet hevet, so sal dat overste recht de sake rechten ende wat dat overste recht na landrecht ende gode siden rechten, dat sal bliven stan bi al sulker pene als se darup setten willen, up dat de sakem ymmer ene ende hebben; ende we rechter sal wesen recht of reschip, de sal wonachtich wesen in Vresland. Item altoes man de twe jar umkomen sent, to rekenen van meiddage nu nastkomenden, so heft de wisheit elkis landis hoer ful birat of se de oelde rechters al wandelen willen of en del, dan nicht; ende se mogen ney rechters kesen in alsulken foge als vorscr. is of se willen, ende heft emen recht of reschip in ander lant of ampt, de sal burge setten, er hi to rechte sit, dat hi neman in de saken de hem vorkomen mogen, boven lantrecht ende oelde wonte do; ende doet hi daer boven, so mach dat lant of dat ampt dat up siin burge verhalen. Ende wart jenich rechter, overste of underste, de gaven ende meyde hadde genomen, recht of unrecht to seggen, dat man bewisen mochte, de solde binna sinen dagen nimmer beth recht voren. Ende war't sake, datter jenich lant van desse vorscr. lant van gunstes wegen haed, nidt off pertyen wille kunde in dar settinge des overste rechtes nicht ens, so sullen de prelaten ende de hovetpresters mit den inwoners des landen, de ze dar bi nemen willen, setten dat overste recht; ende de ze dan setten, sal machtich wesan twe jar to rechten, als vorscr. is; mer dat overste recht, dat sal altoes dat underrecht setten, bi raet des hovetpresters ende dar wisheit dar mente als vorscr. is. Item wer dat jeman van buten of binnen de bikrancken wolde desse lande vrieheit, dar se nu met Godis ghenade to komen siin, dat lande kunde hem dan, dat onvochten worde, nicht untweren, so sullen se dat kundichen den andren lande, ende dan solde al man de orliget is wapen to dragen mith live and met goude dat helpen keren; ende des gelikes, wolder en hovetling unrust in den lande maken, siin hus to bisettan met wapande hant en orlch an to nemen, dat sal dat overste recht dre varve vormanen, dat hi him to vrede sette ende blif bi lantrechte, ende doet hi dan dat nicht, so sullen hem de rechters also birechten, met de hulpe des ganse landis, of, is dat noet, met den andren lande, dat hem des en anderen hode. Ende wer under dessen lande vorscr. enich lant, dat met waternoet also bikrancket war, dat hem sulven nicht allena helpen kunde, ende daer de ander lande wert, dat se hem ghen helpe deden, by vorkrancket muchte werden, so sullen de ander landen, de aldus lange to soldie ende to quadya hebben gescoten up en jar rethelike hulpen doen, bi den prelaten der lande ende wisheit der mente; up dat de kercken, closter, clusen en godeshus de uns vorvaders in groter devoten hebben getymmert to der ere Godis aldus jamerlik ein unsen dage latent neet vorgan. Item so komet dar vele clage van, dar ment, up zulke presteren desser. vorscr. lant, dat se de menheit twischen senden, ende buten den provesten recht, zer jagen ende moyen met breven also de commissarien des officialis van Munster, ende de met, dar nu to tyd ser arm is, in groter kost ende arbeit driven, dat se diken ende domman in hor arbeit to den mene nuthicheit nicht doen mogen, dar umbe so sollen de rechteren dar umbelande elc in synen landen nu to den nasten kresme bidden den official oetmotlike, dat hi dat gastelike recht, wan hi sulve in den lande neet war, lat bliven bi den provesten jelc in sine provestie, ende wille he des nicht doen, dat hi doch twe of Ihre in der provestie de de overste richter utkesen, wil setten, dat hi siin commissien upgeve, want sum prester nu commissarii sint, de nu nau en bref kunnen scriven ende verstan; ende welic leka of leya up den anderen to spreken heft, de sal dat erste vorvolgen in den wrelliken recht, ende of him dat nicht helpen moge, so sal hi siin sake soken in den gasteliken recht, byholden den gasteliken luden hor recht ende hor privilegien de se van oeldis hebben gehat, of hir namens mogen verkrigen. Item wanner en gastelike persone ut siin closter hlopt van desse vorscr. landen, ende wert Gode ende sine prelat unthorsam, doet bi dan jeman hinder and siin lif ende an siin goud, dat dorr dat claster of sine vrende nicht vorantworden, ist sake dat he kundiget se in dren kerken der provestien, dar dat closter inne leget openbaer uten predichstol in der misse unhorsum met de gen de hem ghen sines prelates wille unholt, ende prelaet dat hem met breven kundich doen heft, dat hi hem unhorsum is; ende wat dem unharsum monic dan misdaen wert in siin lif, ende an siin goud, darumbe doer men ziin vrenden of anders yemant yenige betringe van doen das Goede allene. Item so sal alle mensche desser vorscr. landen ende oec over die Emese, ende se wedder in dessen landen by dage ende bi nachte, to water en to lande to hlopen ende to vorkopen unbikumbert velich wesa, lives ende goudis, de een under den anderen to wanderen bi alsodane tolne, also bi oeldis ende wonheit gewesen hevet, de met weldicheit nicht sat is. Ende jeman sal den andren bisetten umb panningschult, dan dengene, de dar recht schuldig is. Ist sake, dat hi en anders met ghen rechte bedriven moge, ende dat an sinen rechter besocht hebbe. Item um des willen, dat alle desse ummelant eens sullen wesen soe sal dat screven lantrecht, dar men bi rechten sal allens wesen, dat de lantrechtes lude nu lesen to hoer wille ende under tyden dyuster is, dat di mene mon nicht kan vorstan; sa sal men dre leerste van scrifte, ende oer dre wiseste lantrechtes lude darto setten, dat ze van oelde lantrechte een klar vorstandich lantrecht maken, dar al man vorstaen moge, ende darnae bote ende brecma ende alle thing na in dessen landen to rechten, up dat datter nemen met valschen rechte moge bedrogen werden. Hem alle degene de erve hebben in den Oldenompte, darna dat hem kundigat wert, dat se nae grotheit hores landis helpe de dyken to slan, de bute den Oeldenamt nu wonen, ende helpen se dan nicht, dat ze dan vorboret hebbe hor erve ende kome dan dat to des landes bihoef. Item met korte worden: alle water ende alle pende sal men holden na oelden zede ende woent to des landis besten. Ende we so stelt boven vier gulden wert goedis, dat men met nochliken tuge overtugen mach, dan sal men hanghen.
Datum anno Domini MoCCCCo XXVIIo, quinta feria post Pascha.
Recto:
x
x
Fonds Ostfriesisches Urkundenbuch, I
Fol.nr. S. 333
Nr 367
Inventaris
Jaar 1428
Datumcode JpPasche
x
x
Materiaal papier