| Nummer:ogd0930 | Datum:28 mei 1396 | Overlevering:Editie | Vindplaats:Oorkondenboek Groningen en Drenthe, nr. 930 |
De keuren van Vredewold betreffende het erfrecht.
Hec sunt statuta terre Fredewolt de successionibus hereditariis compilata , quorum quedam sunt diu secundum consuetudinem patrie observata,
quedam in antiquis statutis conscripta reperiuntur, quedam vero obscure inter antiquos vacillabant, que hic resecatis contrariis super-fluis et
dubiis colliguntur in unam cedulam, in quibus contraria abscinduntur, dubia vero declarantur. e) Preterita vero judicia non corriguntur in hac
cedula, sed presencia hic conscripta ad futura negocia extendantur. Wan lawum.
Dijt sijnt de keran der van Fredewolt for de lawum .
Waersoe eyn man ende vrowe togaderkomet , dat hore til bar guet alle men seghet, se mande scade ende mande fromen in baete, waer se dat hebbe
betyen so onwijt betyen.
Waersoe de vrowe kome to make de husinge, soe moet se daer ne wijt an faen; verbeteret se de husinge mede, so sal men se aldaer schadeloes
brengen mijt tilbar guede ; maket se de husinge mede, alleen ist eyn holten hues, so neme se dat halff ende felete dat waer se wijlle ; ist eyn
steenhues ende ist op des mannes erve tijmmert, so byholt de man dat hues al heel, ende de frowe brenge men scadeloes vor den halffdeel mijt
tilbar guede; ende ist tijmmert op der frowen erve, so beholt se dat hues alheel, ende den man brenge men scadeloes van den halffdeel mijt
tilbar guede.
Waersoe eyn man ende eyn frowe kijnderen tosamen tiath , ende de vader sterft, so lovat dar sijn guet op syne kijnderen; stervet de kijnder
darafter, so lovat se dat guet, dat se van den vader ontfangen op de sibbeste hand to der fadersyde, ende neet oppe de moder ; sterft hoer
moeder oeck eer, so lovat se hoer guet op hore kijnderen; stervet de kijnderen darafter, so lovat se hoer moderguet oppe de sibbeste hant to
der moderzyde ende neet oppe den vader .
Waersoe eyn man jofte frowe sterft, der en hebbe sijn guet now bytyen , so neme sijn broder dat guet; heft he nenen broder, so nemet de suster;
heft he neder broder ofte suster, so nemet des broders kijnt vel beern ende des susters beern , neve ende nijfta, allyke na to lawum by
mannehanden; ende heft he neder neven ofte nijften, so nemet de nijftelinen der ferre komen sijnt, al want hyt kome op de derde hand; komet
darover an de sibbeste hant to hwerane , hefte oeck fedrian ofte eman liwene , so delet se dat gued weder de neven ende nijften by mannehanden,
de fedria delet des mannes faderlike guet wedder des mannes nevane ende nijften, ende de oem nemet des moders guet wedder des doeden neven ende
nijften, ende also voert by den knee to delane op ende to dele , al want hyt kompt oppe de derde handt, darafter an de sibbeste hant to
waerende allegader.
Waerso eyn sterft, der sijn guet neet beteen en hevet, ende heft hy halffbroderen, sijnt se halffbroderen van de faderzyde, so lowe he sijns
faders guet oppe de halffbroderen ende sijn modergoet op de sibbeste hant to der moder ; sijnt se anders halffbroderen van der moderzyde, so
lewe he sijn moderguet oppe syne halffbroderen ende dat faderguet lewe op syne sibbeste to der fadersyde.
Van fletiefta ende bodel .
Alle flet ende bodeliefte, der byteyen sijnt , ende van den heerde framedat zend an de sibbeste hant to werane , der van heertstede uutsproten
sijn , ende dat sijnt de fletiefte, dar men eenre vrowen gijft, ende se desse betiucht ende danne sterft ende kijnder abefte leweth .
Van onbetoghen fletieften.
Alle fletiefte , der onbetoghen zijnt, sollet weder oppe den heertstede, dar se van komen sijnt, de derde to nemande ende de derde to ghevende
kompt darover in de sibbeste hant to werane . Ende de fletiefta sijnt onbetoghen, waerso de vrowe altoes nene kijnderen tiucht; jofte heft se
kijnder toghen, ende sijnt se doet, eer se so lewet , so sy dat bodel weder oppe den heertstede; ende an desse fletiefta voervaet de
zweerdthandt de spildelhandt.
Waerso eyn man sterft ende sijn guet onbetoghen is, so nijmpt de broder dat guet; is de broder doet ende is dar eyn suster, so vorvaet se des
broders kijnder. An desse lawum broders ende sustersbeern allyke lawum, ende alle lawa over de derde hand nowit to warwane , meer dar se over
de handt an de sibbeste hand fallene.
Van fletieften ende heertsteden.
Sijnd dar mannighere fletiefte op ene heertstede gheven, de sal men uutrekenen by der waerde algader an de sibbeste, dar se van komen sijnt, de
derde to nemane ende de derde to ghevene komt darover an de sibbeste hand to warene.
Van fletieften to vinden.
Waerso men de waerde van de fletieftum nowit vinden en moghe, dat men se uutwyse mijt twaelff mannenedum des sibbesten lives.
Van bote.
Alle boete ende alle ghelt, der de man mijt live ende mijt leden hevet verdenet, twisschen den deerne heerdstede oghen, ende deghene der de
fletiefte oghen , al rechte entwe to delane, aldarumme dat dat kijnt an dere olderen is allyke na nomen . Ende beyder vrunde werdet allyke sere
an synen doede kend .
Van valscheit op.
Oppedat dar neen valsch oprysene moghe, so is des provestes seghel van Hummerke mijt des landes seghel van Vredewolt to dessen breve daen .
Conscripta sunt hec dudum pluribus annis elapsis, sed cum sigillis sunt confirmata sub anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo sexto in
octava Penthecostes .
quedam in antiquis statutis conscripta reperiuntur, quedam vero obscure inter antiquos vacillabant, que hic resecatis contrariis super-fluis et
dubiis colliguntur in unam cedulam, in quibus contraria abscinduntur, dubia vero declarantur. e) Preterita vero judicia non corriguntur in hac
cedula, sed presencia hic conscripta ad futura negocia extendantur. Wan lawum.
Dijt sijnt de keran der van Fredewolt for de lawum .
Waersoe eyn man ende vrowe togaderkomet , dat hore til bar guet alle men seghet, se mande scade ende mande fromen in baete, waer se dat hebbe
betyen so onwijt betyen.
Waersoe de vrowe kome to make de husinge, soe moet se daer ne wijt an faen; verbeteret se de husinge mede, so sal men se aldaer schadeloes
brengen mijt tilbar guede ; maket se de husinge mede, alleen ist eyn holten hues, so neme se dat halff ende felete dat waer se wijlle ; ist eyn
steenhues ende ist op des mannes erve tijmmert, so byholt de man dat hues al heel, ende de frowe brenge men scadeloes vor den halffdeel mijt
tilbar guede; ende ist tijmmert op der frowen erve, so beholt se dat hues alheel, ende den man brenge men scadeloes van den halffdeel mijt
tilbar guede.
Waersoe eyn man ende eyn frowe kijnderen tosamen tiath , ende de vader sterft, so lovat dar sijn guet op syne kijnderen; stervet de kijnder
darafter, so lovat se dat guet, dat se van den vader ontfangen op de sibbeste hand to der fadersyde, ende neet oppe de moder ; sterft hoer
moeder oeck eer, so lovat se hoer guet op hore kijnderen; stervet de kijnderen darafter, so lovat se hoer moderguet oppe de sibbeste hant to
der moderzyde ende neet oppe den vader .
Waersoe eyn man jofte frowe sterft, der en hebbe sijn guet now bytyen , so neme sijn broder dat guet; heft he nenen broder, so nemet de suster;
heft he neder broder ofte suster, so nemet des broders kijnt vel beern ende des susters beern , neve ende nijfta, allyke na to lawum by
mannehanden; ende heft he neder neven ofte nijften, so nemet de nijftelinen der ferre komen sijnt, al want hyt kome op de derde hand; komet
darover an de sibbeste hant to hwerane , hefte oeck fedrian ofte eman liwene , so delet se dat gued weder de neven ende nijften by mannehanden,
de fedria delet des mannes faderlike guet wedder des mannes nevane ende nijften, ende de oem nemet des moders guet wedder des doeden neven ende
nijften, ende also voert by den knee to delane op ende to dele , al want hyt kompt oppe de derde handt, darafter an de sibbeste hant to
waerende allegader.
Waerso eyn sterft, der sijn guet neet beteen en hevet, ende heft hy halffbroderen, sijnt se halffbroderen van de faderzyde, so lowe he sijns
faders guet oppe de halffbroderen ende sijn modergoet op de sibbeste hant to der moder ; sijnt se anders halffbroderen van der moderzyde, so
lewe he sijn moderguet oppe syne halffbroderen ende dat faderguet lewe op syne sibbeste to der fadersyde.
Van fletiefta ende bodel .
Alle flet ende bodeliefte, der byteyen sijnt , ende van den heerde framedat zend an de sibbeste hant to werane , der van heertstede uutsproten
sijn , ende dat sijnt de fletiefte, dar men eenre vrowen gijft, ende se desse betiucht ende danne sterft ende kijnder abefte leweth .
Van onbetoghen fletieften.
Alle fletiefte , der onbetoghen zijnt, sollet weder oppe den heertstede, dar se van komen sijnt, de derde to nemande ende de derde to ghevende
kompt darover in de sibbeste hant to werane . Ende de fletiefta sijnt onbetoghen, waerso de vrowe altoes nene kijnderen tiucht; jofte heft se
kijnder toghen, ende sijnt se doet, eer se so lewet , so sy dat bodel weder oppe den heertstede; ende an desse fletiefta voervaet de
zweerdthandt de spildelhandt.
Waerso eyn man sterft ende sijn guet onbetoghen is, so nijmpt de broder dat guet; is de broder doet ende is dar eyn suster, so vorvaet se des
broders kijnder. An desse lawum broders ende sustersbeern allyke lawum, ende alle lawa over de derde hand nowit to warwane , meer dar se over
de handt an de sibbeste hand fallene.
Van fletieften ende heertsteden.
Sijnd dar mannighere fletiefte op ene heertstede gheven, de sal men uutrekenen by der waerde algader an de sibbeste, dar se van komen sijnt, de
derde to nemane ende de derde to ghevene komt darover an de sibbeste hand to warene.
Van fletieften to vinden.
Waerso men de waerde van de fletieftum nowit vinden en moghe, dat men se uutwyse mijt twaelff mannenedum des sibbesten lives.
Van bote.
Alle boete ende alle ghelt, der de man mijt live ende mijt leden hevet verdenet, twisschen den deerne heerdstede oghen, ende deghene der de
fletiefte oghen , al rechte entwe to delane, aldarumme dat dat kijnt an dere olderen is allyke na nomen . Ende beyder vrunde werdet allyke sere
an synen doede kend .
Van valscheit op.
Oppedat dar neen valsch oprysene moghe, so is des provestes seghel van Hummerke mijt des landes seghel van Vredewolt to dessen breve daen .
Conscripta sunt hec dudum pluribus annis elapsis, sed cum sigillis sunt confirmata sub anno Domini millesimo trecentesimo nonagesimo sexto in
octava Penthecostes .
x
| Fonds | Oorkondenboek Groningen en Drenthe |
|---|---|
| Nr | 930 |
| Olim | Naar een afschrift (A) uit het begin der 16de eeuw in ms. in folio, no. 5, fol. 161, vergeleken met een afschrift (B) uit het midden der 16de eeuw in ms. in 4o, no. 5, fol. 1, beide in de bibliotheek van het Genootschap P. E. I. P. te Groningen. Ook gedrukt bij von Richthofen, Friesische Rechtsquellen, S. 381 en in de Werken van het Genootschap P. E. I. P., dl. IV. |
| Jaar | 1396 |
| Datumcode | oPentec |