| Nummer:ogd0354 | Datum:30 juni 1338 | Overlevering:Editie | Vindplaats:Oorkondenboek Groningen en Drenthe, nr. 354 |
Scheidslieden doen uitspraak in de geschillen tussen de Friezen en de stad Groningen met hun medestanders.
In nomine Domini amen. Nos arbitratores sive amicabiles compositores super discordiis, exortis inter Frisones ex parte una et civitatem
Groniensem ex altera et eorum conplices, videlicet abbates de Furswarth , Liudinghakerka, de Lidlym , de Florido
campo, de Clarocampo, de Orto sancte Marie, de Dockum, de Adewarth, de Merna, de Rotthum, de Werum, de Bure, de Feldwerth, de Menterna, de
Tedinghen , de Syle, de Scola Dei, prepositi de Berghum, de Gaemynghum ,
de Hasca, de Bovoclaustro , de Cusemaria, de Sceldwalda, de Pallemar, de Asterlo, de Longna, commendatores de Werphum, de Jemminghen, decani de
Ostergo, de Bordego, de Emeda, de Loppersum, prior de Backefene, et layci: Tydericus Eltekeman de Borendego, Tyadbodus Rumberti, Enghelbertus
Liubbingga, Hinricus Koninga, Johannes Hayckingha, Hermannus Andela, dominus Johannes deThrinda, de Stellinghewarf, Scoterewarf et Osterse,
dominus Liubbo de Octo Parrochiis, Baldinghus Eninghe de Hurum, domini Eppo et Beneko de Fredewalda, Liudolphus Obbeman, Liudwardus Ayndys, Hero
Helmers, Folpcus, decanus de Erla, Aylewardus Mensena, Hayo Erningha; de Threnthia: dominus Hinricus de Elede, dominus Stephanus de Slen,
Everardus Godswini, Jacobus de Campis, Rodolphus Pype, Hermannus Scultinghe, Otto Swartewolt, Liudolphus Peppinghe, Rodolfus de Winde, Rodolphus
Oldhusinghe, Johannes Dyedelinghe et Bolo de Westerple, in quos dicta discordia fuerat finaliter compromissa, juramento utriusque partis, ut
nostre starent ordinationi, nihilominus accedente consensu, ad perpetuam rei memoriam notum facimus tam presentibus quam futuris, quod nos
communicato consilio utriusque partis ob bonum pacis et concordie ordinavimus et promulgavimus inviolabiliter observandum. Inprimis ut
Gronienses ob honorem Frisonum murum suae civitatis lapideum ab Ebbedingheporte inclusive usque ad turrim proximiorem ad occidentalem portam,
Buteringheporte etiam inclusive, Gronienses destruant funditus cum omnibus suis intermediis et ligneus murus cum portis ligneis reparentur. Item
sex castra, videlicet castrum Wicheri filii Enonis, Nicolai et Everardi Beyers et Alleke Folkerdingh et Alleke relicte Hugonis Calmers et
Barwoldi Calmers et Liudulphi Buningh quoad tectum et supremam munitionem humilientur. Item de dampnis, incendiis, captivitatibus et rapinis,
sive in aquis sive in terris quocunque modo perpetratis, in civitate seu extra civitatem, quelibet pars suis dampnificatis satisfaciat
competenter, quod de religiosis etiam tam intra civitatem quam extra volumus observari. Sed de pecuniis, quas Gronienses extorserunt a captivis
Frisonum, reddant Gronienses Frisonibus trecentas marcas sterlingorum in terminis inferius annotatis. Item omnes fidejussores, pro captivis
positi, et ipsi captivi, si qui fuerint, sint liberi et soluti. Item de homicidiis Gronienses persolvant Frisonibus mille marcas sterlingorum et
heredibus occisorum in castro Hinrici Curtingh pro emenda et omnibus dampnis ibidem qualitercunque perpetratis, similiter ex parte Frisonum
mille marcas sterlingorum. Quod si predicti heredes et amici, in jurisdictione Threnthie vel in jurisdictione Groninghe nunc vel in posterum
commorantes, hiis noluerint contentari, ordinavimus, ut nullus Frisonum seu Drenthonum aut Groniensium ipsis vel alicui ipsorum prestet auxilium
quoquomodo, nec aliquis terrarum predictarum vel Groniensium ipsos vel aliquos ipsorum in suam recipient munitionem aut modo aliquo defensabit.
Si quis vero contrarium fecerit, destructionem domus sue sustinebit et penam centum marcarum sterlingorum noverit se incurrisse, de qua pena sex
viciniores de consanguinitate ipsius, qui hanc nostram pronunciationem renuerit observare, pro ipso respondebant. Quam quidem penam si quis in
Frisia commiserit, Frisones inter se dividant secundum consuetudinem, hactenus in suis locis observatam. Si vero predicta pena in Groninghe vel
in Drenthia commissa fuerit, Gronienses cum Drenthonibus ipsam dividant inter se secundum ipsorum consuetudinem antiquitus observatam. Quod si
amici occisorum predictorum in urbe predicta predictam summam pecuniarum recipere recusaverint, eadem summa heredibus occisorum Frisie
persolvatur, et tertia pars summe memorate in proximo festo Mychaelis, sequens tertia pars eodem die sequentis anni et reliqua tertia pars anno
sequenti revoluto, sicut et relique partes arbitratorum consilio dividantur. Item ordinavimus, ut quilibet sua bona, sua jura et jurisdictiones
habeat, sicut de jure tempore mote litis hujusmodi in civitate et extra possidebat, quod etiam de Adolpho et suis nepotibus et heredibus
eorundem volumus observari. Item omnia bona religiosorum mobilia in civitate per Gronienses occupata, que adhuc tempore compositionis edicte
salva reperta fuerint et conservata, secundum juramenta quatuor burgimagistrorum ad antiques et veros possessores libere revertantur. Item
libertatem Frisonum Gronienses cum Frisonibus contra quoscunque dominos communiter tueantur, prout arbitratoribus concorditer videbitur
expedire. Item si quis propter vindictam inter partes predictas in injuriam nostre compositionis aliquem occiderit, centum marce sterlingorum
occisi heredibus persolvantur, si vero per infortunium vel alio casu in conflictu, sedecim marcas sterlingorum occisor solvat pro wergeldo seu
emenda legitimo heredi. Item Gronienses eandem mensuram et pondus in omnibus tribuant Frisonibus et Drenthonibus, qualem vel quantam recipiunt
ab eisdem. Item Gronienses cum Frisonibus et Drenthonibus plicht observabunt, prout in litteris super hoc confectis plenius continetur. Item in
forecap cujuscunque rei emende vel vendende et in concambio auri vel argenti Gronienses Frisonibus et Drenthonibus fraudem et dolum seu
impedimentum non faciant aliquale. Item quilibet pro commodo suo faciet aqueductus vel reparet, prout ipsi ac suis magis videbitur expedire.
Item si quis hospitum in Groninghe ad quatuor dies moram traxerit et quemquam de Frisonibus vel Drenthonibus seu Groniensibus aut quamcumque
aliam personam occiderit, mutilaverit, vulneraverit, captivaverit seu spolia-verit et reversus ibidem ultra moram traxerit, hospes suus seu
communitas civitatis pro ipso respondebit, nisi per principalem fuerit satisfactum; alioquin nullus de Drenthia vel Groninghe vel de Fresia
ipsum defensabit sub pena destructionis domus sue et centum marcarum sterlingorum persolvendarum judicibus, in quorum jurisdictione forefactum
fuerit perpetratum. Item munitionem factam in loco, qui dicitur Gronenbarghe, Frisones destruant et in eundem statum reducant, in quo ipsum
invenerunt, in quo sub pena centum marcarum sterlingorum a supradictis partibus permanebit. Item omnis controversia, inter Frisones et
Drenthones tempore istius belli orta, sub eadem compositione penitus conquiescat. Item si aliqua dubia orta fuerint in premissis per sinistras
adinventiones aliquorum, dubietatis interpretatio apud nos arbitratores permanebit secundum canonum legitimas sanctiones. Item ordinavimus, quod
quolibet anno Dominica proxima post festum Corporis Christi conveniant in domo consulum in Groninghe quatuor judices de Hunisgonia, quatuor de
Fivelgonia, quatuor de Westeramethte, quatuor de Drenthia et quatuor burgimagistri in Groninghe cum abbate de Adewart et abbate de Werum vel per
duas personas ad hoc per ipsos deputatas, ad examinandam monetam et de eadem ordinandum et statuendum salubriter, prout utilitas circumjacentium
terrarum exigit et requirit. Item hanc nostram promulgationem volumus publicari quolibet anno Dominica die post festum Corporis Christi
supradicto. Si quis hanc nostram compositionem ausu temerario infringere presumpserit quoquomodo, indignationem omnium Frisonum, Drenthonum et
Groniensium et penam centum marcarum sterlingorum se noverit incurrisse ipso facto. In quorum omnium testimonium et rei geste perpetuam memoriam
sigilla terrarum Frisie, Hunsegonie, Fivelgonie, Drenthie, Gronighe, Fredewald, Langhewald, Hummerke et de Octo Parrochiis hiis presentibus sunt
appensa. Datum et pronunciatum apud Sylawert anno Domini MCCC trecesimo octavo in commemoratione beati Pauli. Quod nos ceteri compromissores
seu arbitratores supradicti contenti sumus sigillis supradictis.
Groniensem ex altera et eorum conplices, videlicet abbates de Furswarth , Liudinghakerka, de Lidlym , de Florido
campo, de Clarocampo, de Orto sancte Marie, de Dockum, de Adewarth, de Merna, de Rotthum, de Werum, de Bure, de Feldwerth, de Menterna, de
Tedinghen , de Syle, de Scola Dei, prepositi de Berghum, de Gaemynghum ,
de Hasca, de Bovoclaustro , de Cusemaria, de Sceldwalda, de Pallemar, de Asterlo, de Longna, commendatores de Werphum, de Jemminghen, decani de
Ostergo, de Bordego, de Emeda, de Loppersum, prior de Backefene, et layci: Tydericus Eltekeman de Borendego, Tyadbodus Rumberti, Enghelbertus
Liubbingga, Hinricus Koninga, Johannes Hayckingha, Hermannus Andela, dominus Johannes deThrinda, de Stellinghewarf, Scoterewarf et Osterse,
dominus Liubbo de Octo Parrochiis, Baldinghus Eninghe de Hurum, domini Eppo et Beneko de Fredewalda, Liudolphus Obbeman, Liudwardus Ayndys, Hero
Helmers, Folpcus, decanus de Erla, Aylewardus Mensena, Hayo Erningha; de Threnthia: dominus Hinricus de Elede, dominus Stephanus de Slen,
Everardus Godswini, Jacobus de Campis, Rodolphus Pype, Hermannus Scultinghe, Otto Swartewolt, Liudolphus Peppinghe, Rodolfus de Winde, Rodolphus
Oldhusinghe, Johannes Dyedelinghe et Bolo de Westerple, in quos dicta discordia fuerat finaliter compromissa, juramento utriusque partis, ut
nostre starent ordinationi, nihilominus accedente consensu, ad perpetuam rei memoriam notum facimus tam presentibus quam futuris, quod nos
communicato consilio utriusque partis ob bonum pacis et concordie ordinavimus et promulgavimus inviolabiliter observandum. Inprimis ut
Gronienses ob honorem Frisonum murum suae civitatis lapideum ab Ebbedingheporte inclusive usque ad turrim proximiorem ad occidentalem portam,
Buteringheporte etiam inclusive, Gronienses destruant funditus cum omnibus suis intermediis et ligneus murus cum portis ligneis reparentur. Item
sex castra, videlicet castrum Wicheri filii Enonis, Nicolai et Everardi Beyers et Alleke Folkerdingh et Alleke relicte Hugonis Calmers et
Barwoldi Calmers et Liudulphi Buningh quoad tectum et supremam munitionem humilientur. Item de dampnis, incendiis, captivitatibus et rapinis,
sive in aquis sive in terris quocunque modo perpetratis, in civitate seu extra civitatem, quelibet pars suis dampnificatis satisfaciat
competenter, quod de religiosis etiam tam intra civitatem quam extra volumus observari. Sed de pecuniis, quas Gronienses extorserunt a captivis
Frisonum, reddant Gronienses Frisonibus trecentas marcas sterlingorum in terminis inferius annotatis. Item omnes fidejussores, pro captivis
positi, et ipsi captivi, si qui fuerint, sint liberi et soluti. Item de homicidiis Gronienses persolvant Frisonibus mille marcas sterlingorum et
heredibus occisorum in castro Hinrici Curtingh pro emenda et omnibus dampnis ibidem qualitercunque perpetratis, similiter ex parte Frisonum
mille marcas sterlingorum. Quod si predicti heredes et amici, in jurisdictione Threnthie vel in jurisdictione Groninghe nunc vel in posterum
commorantes, hiis noluerint contentari, ordinavimus, ut nullus Frisonum seu Drenthonum aut Groniensium ipsis vel alicui ipsorum prestet auxilium
quoquomodo, nec aliquis terrarum predictarum vel Groniensium ipsos vel aliquos ipsorum in suam recipient munitionem aut modo aliquo defensabit.
Si quis vero contrarium fecerit, destructionem domus sue sustinebit et penam centum marcarum sterlingorum noverit se incurrisse, de qua pena sex
viciniores de consanguinitate ipsius, qui hanc nostram pronunciationem renuerit observare, pro ipso respondebant. Quam quidem penam si quis in
Frisia commiserit, Frisones inter se dividant secundum consuetudinem, hactenus in suis locis observatam. Si vero predicta pena in Groninghe vel
in Drenthia commissa fuerit, Gronienses cum Drenthonibus ipsam dividant inter se secundum ipsorum consuetudinem antiquitus observatam. Quod si
amici occisorum predictorum in urbe predicta predictam summam pecuniarum recipere recusaverint, eadem summa heredibus occisorum Frisie
persolvatur, et tertia pars summe memorate in proximo festo Mychaelis, sequens tertia pars eodem die sequentis anni et reliqua tertia pars anno
sequenti revoluto, sicut et relique partes arbitratorum consilio dividantur. Item ordinavimus, ut quilibet sua bona, sua jura et jurisdictiones
habeat, sicut de jure tempore mote litis hujusmodi in civitate et extra possidebat, quod etiam de Adolpho et suis nepotibus et heredibus
eorundem volumus observari. Item omnia bona religiosorum mobilia in civitate per Gronienses occupata, que adhuc tempore compositionis edicte
salva reperta fuerint et conservata, secundum juramenta quatuor burgimagistrorum ad antiques et veros possessores libere revertantur. Item
libertatem Frisonum Gronienses cum Frisonibus contra quoscunque dominos communiter tueantur, prout arbitratoribus concorditer videbitur
expedire. Item si quis propter vindictam inter partes predictas in injuriam nostre compositionis aliquem occiderit, centum marce sterlingorum
occisi heredibus persolvantur, si vero per infortunium vel alio casu in conflictu, sedecim marcas sterlingorum occisor solvat pro wergeldo seu
emenda legitimo heredi. Item Gronienses eandem mensuram et pondus in omnibus tribuant Frisonibus et Drenthonibus, qualem vel quantam recipiunt
ab eisdem. Item Gronienses cum Frisonibus et Drenthonibus plicht observabunt, prout in litteris super hoc confectis plenius continetur. Item in
forecap cujuscunque rei emende vel vendende et in concambio auri vel argenti Gronienses Frisonibus et Drenthonibus fraudem et dolum seu
impedimentum non faciant aliquale. Item quilibet pro commodo suo faciet aqueductus vel reparet, prout ipsi ac suis magis videbitur expedire.
Item si quis hospitum in Groninghe ad quatuor dies moram traxerit et quemquam de Frisonibus vel Drenthonibus seu Groniensibus aut quamcumque
aliam personam occiderit, mutilaverit, vulneraverit, captivaverit seu spolia-verit et reversus ibidem ultra moram traxerit, hospes suus seu
communitas civitatis pro ipso respondebit, nisi per principalem fuerit satisfactum; alioquin nullus de Drenthia vel Groninghe vel de Fresia
ipsum defensabit sub pena destructionis domus sue et centum marcarum sterlingorum persolvendarum judicibus, in quorum jurisdictione forefactum
fuerit perpetratum. Item munitionem factam in loco, qui dicitur Gronenbarghe, Frisones destruant et in eundem statum reducant, in quo ipsum
invenerunt, in quo sub pena centum marcarum sterlingorum a supradictis partibus permanebit. Item omnis controversia, inter Frisones et
Drenthones tempore istius belli orta, sub eadem compositione penitus conquiescat. Item si aliqua dubia orta fuerint in premissis per sinistras
adinventiones aliquorum, dubietatis interpretatio apud nos arbitratores permanebit secundum canonum legitimas sanctiones. Item ordinavimus, quod
quolibet anno Dominica proxima post festum Corporis Christi conveniant in domo consulum in Groninghe quatuor judices de Hunisgonia, quatuor de
Fivelgonia, quatuor de Westeramethte, quatuor de Drenthia et quatuor burgimagistri in Groninghe cum abbate de Adewart et abbate de Werum vel per
duas personas ad hoc per ipsos deputatas, ad examinandam monetam et de eadem ordinandum et statuendum salubriter, prout utilitas circumjacentium
terrarum exigit et requirit. Item hanc nostram promulgationem volumus publicari quolibet anno Dominica die post festum Corporis Christi
supradicto. Si quis hanc nostram compositionem ausu temerario infringere presumpserit quoquomodo, indignationem omnium Frisonum, Drenthonum et
Groniensium et penam centum marcarum sterlingorum se noverit incurrisse ipso facto. In quorum omnium testimonium et rei geste perpetuam memoriam
sigilla terrarum Frisie, Hunsegonie, Fivelgonie, Drenthie, Gronighe, Fredewald, Langhewald, Hummerke et de Octo Parrochiis hiis presentibus sunt
appensa. Datum et pronunciatum apud Sylawert anno Domini MCCC trecesimo octavo in commemoratione beati Pauli. Quod nos ceteri compromissores
seu arbitratores supradicti contenti sumus sigillis supradictis.
x
| Fonds | Oorkondenboek Groningen en Drenthe |
|---|---|
| Nr | 354 |
| Olim | Naar het origineel in het rijksarchief te Groningen (Reg. 1338, no. 1), hoog 23, breed 40 cm. Ook gedrukt bij Driessen, blz. 127; v. Idsinga, Staatsr., I, blz. 409; Schwartzenberg, Chartb., I, blz. 195; Friedländer, I, no. 57 (oub0057). |
| Jaar | 1338 |
| Datumcode | ComPau |
x
| Commentaar | Aan het stuk hebben acht zegels gehangen, waarvan perkamenten strooken zijn bewaard. Drie zegels in groene was zijn, hoewel alle drie gebroken en geschonden, bewaard; het zijn de bekende zegels van Fivelgoo, Drenthe en Groningen. |
|---|