Extract
Wij Georgen Schenck, vrijheer
tot Toutenburgh, heere van
Wedden, Westerwoldingerlandt
keij: Mats Stadthalder gene-
raell der Landen van Vries-
landtt, Overijssell, ende
Groeningen, Maecken
kenlijck allen menschen, Dat
alsoo die voors. keijs. Matt
ons benedigett, ennde in giffe
voorsien heefft mit denselven
heerlicheden van Wedden
ennde Westerwoldingerlandtt
omme die mitt hoeren appen:
dentien te holden tott eene
Overijsselschen Leene, te
succederen van ons op onsen
zoenen, Dochteren ennde
erven van wettigen bedde In
rechter linien descenderende,
mett expresse voorwaerden,
datt bij gebreecke van dien
deselve heerlicheden weder-
omme devolveren ende commen
sullen aen zijner Mat off
zijner Mats erven, ennde
naecommers, Hertogen eende
Hertoginnen van Brabandt,
Graven ennde Gravinnen
van Hollandtt, Heeren end
vrouwen van Overijssele
inder tijtt wesende, ennde
op andere diversche condicien
ennde lasten uuijtgedruct
bijden brieven die zijnder
Mat ons daerop heefft doen
expedieren gelast, oock van
als te geven onsen Rever-
sorialen inder Cameren vand
Reeckeningen in Hollandtt,
breeder verhaeldtt, bijden
selven brieven hier naer
van woorden te woorde
transscreven. Caerle bijder
gratie Gods Roomsch Keij-
ser, altijtt verweerder 's
Rijcx, Coninck van Ger
manien, van Castillien,
van Leon, van Grenade,
van Arragon, van Na-
veren, van Napels, van
Lucillien, van Maillorcque,
van Sardeijne, vanden Eij-
landen van Indien, ennde
vaster Lande der zee Oc-
ceane, Eertzhertoge van
Oostenrijck, Hertoge van
Bourgoenien, van Lothr.,
van Brabandtt, van
Lemburch, van Luxemburch,
ennde van Gelre, Grave
van Vlaenderen, van
Artois, van Bourgoengie,
Palsgrave, ennde van
Henegouwe, van Hollandt,
van Seelandtt, van Fer-
rette, van Hagenaultt,
van Namen, ennde van
Zutphen, Prince van Zwa-
nen, Marcgrave des
heijlich Rijcx, Heer van
Vrieslandtt, van Salnis, van
Mechelen, vanden Stadtt,
Steden, ennde Landen van
Uetrechtt, Overijsel ennde
Groeningen, ennde Domina-
teur in Asie ennde Affric-
que. Allen den geenen
die desen onsen Jegenwoor-
digen brieff sullen sien,
saluijt. Alzoe onse lieve
ennde getrouwe Ridder
van onser ordene, Raedt
ennde Stadthalder generaell
van onsen Landen van
Vrieslandtt, Overijssell,
ennde Groeningen mitten
Ommelanden, seeckeren tijt
vervolchtt heefft aen onser
zeer lieve ennde vrundtlicke
Suster Vrouwe Maria
Coninginne Douagiere van
Hongarien, van Bohmaen
voor ons Regente ennde
Gouvernante in onsen Neder-
landen, om te hebben
brieven van giffte van
onsen Sloote, ennde Heer-
licheitt van Diepenhem,
mitt zijnen toebehoorten,
hem toegeseijdtt, zoe hij
seijde, in recompensie van
de diensten bij hem gedaen
mitt conquesteren van
Groeningen, vanden Dam,
Delffzijll, Wedden, Coe-
voerden mitter Drente,
ennde andere plaetzen In
den Jaere XVC zessender-
tich lestleden, ennde hett
zij soe datt onse voorsr.
Suster die Coninginne om
diversche redenen bij Raede
bevonden heefft 't selve
Slodtt ennde Heerlicheijtt
van Diepenhem nijett
te moegen vervremden
van onsen Landtschappen
van Overijssell, sonder
zwaericheijtt, ennde daer-
omme inde plaetze van
dien, den zelven Stadt-
holder van onsen wegen
gepresenteertt heefft In
vergeldinge van zijne voor-
schreven diensten gedaen
ennde noch te doen, te as-
signeren, ennde geven
eene erffelicke rente van
duijsentt gulden current
t's jaers, tott lossinge dien
penninck zestien. Maer
wantt de voorn: Stadthouder
liever hadde ennde begeerde
zijne voorschreven recompen-
sie ennde vergeldinge the
hebben in gronde van
erven, renten, ennde Heer-
licheiden. Doen te
wetene, dat desen aengesien
genngen[?] wesende ter be-
geerte vande voorn: Here
Joriaen Schenck In er-
kennissen vannde groote
mennichvoldige ennde getrouwe
merckelicke diensten, die
hij ons over lange Jaeren,
besundere intt Jaer zes-
endertich, int conquesteren
vande Landen ennde plaetzen
voors: deur zijne vromicheitt
wijsheitt, geschickelijckheit
ennde goede neersticheitt
gedaen ennde bewesen
heefft. Ennde hem wil-
lende daeraff eenichsins
recompenseren ennde ver-
gelden. Wij om dese
ennde andere redenen ons
daertoe bewegende, hebben
denselven Heeren Geor-
gien Schenck, hierop ge-
hadtt t'advijs ennde goedt-
beduncken van onser voorn:
Suster die Coninginne, Re-
gente, ennde vande Hooffden
ennde luijden van onsen
Raide van State, Secreten
ennde financien, neffens
haer wesende, uuijtt onser
rechter wetentheijtt, autho-
riteitt, volle machtt, ende
speciale gracie, voer ons
onse erven ennde naecom-
melingen heeren ennde vrou-
wen van onsen Neder-
landen, gegundtt, gegeven,
opgedragen, gecedeertt
ennde getransporteertt ende
vermits desen onsen brief
gunnen, geven, opdragen,
cederen ennde transporte-
ren voor hem ennde zijne
wettige zoonen ennde
dochteren, ennde andere
naecoemelingen van hen In
wettigen bedde ennde rechter
linien nederdalende ennde
descenderende, T'huijs ende
Slodtt tott Wedden mitten
Landen, dorpen, ennde
Heerlicheden van Wester-
woldingerlandtt ennde Ben-
ninckwolde, mitt samptt
den Ham, Landen, uuijt-
gorssen, holdtt, broeck,
veenen, visscherien, ennde
andere heure appendentien,
soe ons die thoebehooren
off daertoe wij eenich-
sints gerichtt mogen wesen
mitten Jaertax, ennde
andere rechten, Hooge,
middele ennde lage Juris-
dictie, Heerlicheitt ennde
Justitie, niett daer van
gereserveertt ennde uuijt-
gescheiden, Om deselve
te houden van ons, onse
erven, ennde nacomelingen,
hertogen ennde hertogijnen
van Brabandtt, Graven
ennde Gravinnen van Hol-
landtt, Heeren ennde vrou-
wen van Vrieslandtt ende
Overijssell, tott eenen Over
ijsselschen Leene te erven,
in der manieren voorsr
off bij gebreke van dien
weder te commen, ennde
te vervallen aen ons off
onse erven ennde naecome-
lingen Heeren ennde Vrou-
wen voors, ennde daer
van te doene den behoor-
lijcken eedtt, hulde, ennde
diensten, gelijck andere
Leenhouwers binnen onsen
Lande van Overijssell
heuren Heere ennde Landt-
furst schuldich zijn the
doene, ennde t'selfde Leen
te versoecken soe dicke
ennde mennichwerf als
t'selffde vervaldtt ennde
verandertt, mitt eenen
paerde, waerdich wesende
vijfftich gouden carolus
guldens, Behoudelijck ons
onse erven, ennde naecoe-
melingen inde voorsr.
Heerlicheiden van Wedde
Westerwoldingerlandt ennde
Bellinckwolde, mitt zijne
toebehoorten, onse sou-
verainheitt, Overheijtt,
Hoocheijtt, ennde behoorlick
ressortt, ennde dat de
voorsr. Heere Georgie
Schenck, zijne erven ennde
naecoemelingen van hem
in rechter linie nederda-
lende ennde descenderende
schuldich ennde gehouden sul-
len wesen t'voors: Huijs
te Wedde, ons, onse erven
ennde naecomelingen Heren
ennde Vrouwen voorn: te
houdene voor een open
huijs, soo dick ennde men-
nichwerf, als zij des van
ons offte onse nacomelin-
gen wegen versochtt
sullen wesen, ennde t'
selffde huijs te bewae-
ren, ennde onderhoudende
tott heuren coste ennde
laste, ennde datt die
voorn: Heere Georgie
Schenck ennde zijne naecom-
melingen t'voors: huijs
soe, bewaren sullen, dat
vuijtten selven huijse
offte Heerlicheiden niet
en geschiede eenige schade,
hinder, off overlast, off
en laten geschien bij Je-
mandtt anders onsen onder-
saten ennde Landen, off
ijemandtt anders, Noch op
t'selve huijs ennde Heer-
licheiden mogen off laten
onderhouden eenigen vijan-
den, rebellen, weder-
spennigen offte ballingen
gebannen van onsen Ne-
derlanden, noch te mogen
maecken eenich verdrach,
tractant offte verbandt
mitt eenige Princen, Heren,
Steden off andere, sonder
onsen off onse erven
ennde naecoemelingen ex-
pressen oorloff, consent
ennde wille, Des zullen
wij ennde onsen erven
ennde naecoemelingen we-
deromme den voorn: Schenck
ennde zijnen erven ge-
houden wesen te beschermen
als onsen goeden ennde
getrouwen Vasall, zoe ennde
gelijck een Leenheer zijn
Vassal schuldich is te doene,
ennde In dien eenige groote
orloge verrese, vuijt saecke
van welcker Oorloge ons, off
onse erven ennde naecoeme-
lingen, off Regenten van ons
voorschr. Nederlanden believen
soude eenige extraordinarise
garnisoenen optt voorsr.
huijs te onderhouden, tott be-
waringe ennde bescherminge
van Groeningerlandt ennde
Drenthe. Soo sullen wij,
off onse erven ennde nae-
coemelingen vorden tijtt,
ennde tott onsen off
heuren wederseggen, dra-
gen die costen van den
selven extraordinarise gar-
nisoenen, op conditie oock,
datt die voorn: Schenck,
ennde sijnen erven gehou-
den sullen wesen den
ondersaten van Wedden
ennde Westerwoldinger-
landtt, ennde Bellinckwolde
mitten toebehoorten van
dien, te underhouden in heure
deuchdelicke privilegien ende
rechten, bij sondere van
den geenen die wij hen
onlancx opten twaelfften
deser maenth geconfir-
meertt hebben. Ennde
mits desen zullen wij
onlast blijven tegens den
voorn: Heere Georgien
Schenck van de gelooffte
hier boven geroertt, zoo
van Diepenhem als die
duijsentt guldens siaers,
ennde sall deselve Heere
Jooris Schenck indien
hij eenige brieven vande
voors: gelooffte hadde, het
waere van ons, off onser
voors: Suster die Coninginne,
gehouden wesen die over
te geven om gecasseert
te worden t'onser ver-
zeeckertheit. Van alle welcke
datt voors: is, hij oock ge-
houden zall wesen te ge-
vene zijne contrebrieven
in behoorlicker formen,
ennde dieselve mitt desen
Jegenwoordige brieve leve-
ren ennde presenteren In
onsen Reeckencamere van
Hollandtt, om aldaer be-
stendtt ennde geregistreert
te wordene tott conserva-
tie van onse rechtt In
toecoemende tijden, ennde
datt binnen eenen Jaere
naestcommende. Ontbieden
daeromme ennde bevelen
die Hooffdebn ennde luijden
van onsen Rade van State,
secreten ennde financien,
den luijden van onser Re-
keningen in Hollandt, ennde
allen anderen onsen
rechteren, Officieren, ennde
Ondersaten Jegenwoordich
ennde toecoemende, dien
ditt aengaen sall mogen,
datt zij den voorn: Heren
Georgien Schenck, zijne
Erven ennde naecomelingen
doen, laeten, ennde gedogen
van dese onse giffte, op-
drachtt, cessie ennde trans-
port, opte conditien ende
inder manieren voorsr.,
rustelick, vredelijck ende
eeuwelijck genieten, ende
gebruicken, Zonder hem te
doene noch te laeten ghe-
schien, nuw noch in toecom-
mende tijden eenich hinder,
letzell off moijenisse ter
contrarien. Wantt ons
alsoo geliefft, Niette-
genstaende eenige ordonnan:
restrictien, gebooden offte
verbooden ter contrarien,
ennde besundere, der
ordonnantien ennde restrinctien
bij ons gemaect opte rein-
tegratie ennde augmentatie
van onsen Domeinen
ennde Financien inde maent
van Octobrin XVC eenen-
dertich, bijden welcken onder
andere verclaertt is, dat
van doen voortaen wij niet
en souden mogen geven,
vervremden noch alieneren
eenige partien van onsen
voors: Domeijnen, ennde
off wij bij Jnaduertentie,
importine, vervolch off anders
eenige brieven, ordonnantien,
Staten van Rentmrn: off
anderen appoinctementen,
contrarie van desen deden
expedieren, die willen wij
van onwaerden te wesen,
oock van watt forme off
maniere van woorden die
gemaect zijn mochten. Ver-
biedende onsen Cancelier
off andere die onsen Segel
te bewaren mochten hebben,
zulcke brieven niett te be-
zegelen, ennde onsen Se-
cretarisen die niett te
teijckenen, ennde den voorn:
van onsen financien die
eijntt te veriffieren ennde
denselven van ons. Reecke-
ningen, datt zij die niett en
interineren, noch obedieren,
op privatie van heuren
offitien, ennde arbitrale
correctien, Niettegenstaende
oock die eeden, peijnen ende
restrinctien daerop gedaen
bijden selven onsen officieren
ennde denselven van ons.
Rekeningen op te onderhoude-
nisse vander zelver ordonann,
Allet welcke wij den voorn:
Heeren Georgien Schenck,
zijne erven ennde naecoeme-
lingen, ennde onsen voorsr.
Officieren niett hinderen,
noch beiegenen en willen,
Maer hebben hem ennde elcken
bijsonder, soo verre hem dat
aengaen mach, in ditt stuck
vuijtt onser sonderlinger
weetenschap, ontlast, ennde
ontlasten bij desen. Blij-
vende de voorsr. ordonnantie
in anderen stucken geheell,
ennde in haer Viguur. Des
t'oorconden soo hebben wij
onsen zegell hier aen doen
hangen. Gegeven in onsen
Stadtt van Bruessele den
XXV. dach van Augusto,
Intt Jaer ons Heeren
duijsentt vijffhondert acht
ennde dertich, van onsen
Keijserrijcke 't XIX^te ennde
van onsen Coninckrijcke
van Castillien ennde ande-
ren 't XXIII^te, Upte ploije
stondtt geschreven. Bijde
keijser, die Coninginne Re-
gente Die eerwaerdichste
Eertzbisschop van Palerme
Hoofft vanden secreten Raide,
die Grave van Hoochstrate,
die Heere van Molenbaix
Hooffden, Heere van Ruffauli
Ridder, Heere van Neu-
fuille Tresorier gnael. Mr.
Vincent Cornelis ende gecommit-
teerde vande finantien, ende
andere Jegenwoordich, ennde
geteijckentt G. Penfart,
ennde buijten opte Rugge
stondtt geschreven. Die
Hooffden, Tresorier Ge-
neraell, ennde Gecommit-
teerde opt stuck vanden
Domeinen ennde financien
ons Heeren des keijsers,
Consenteren soo veren In
hen Is, datt t'inhouden
intt' witte van desen worde
gefurneertt ennde volbracht
in alder formen ennde ma-
nieren als deselve Zijne
Mat. datt will, ennde be-
veeldtt bij deselve brieve
gedaen te wordene. Ge-
schreven onder die handteijc-
kenen vanden zelven Hoof-
den, Tresorier, ennde Ge-
committeerde opten - XXIIII^ten
Dach van Maerte anno XVC
XXXVIII voor Paesschen, ende
geteickentt A. de Lalaing,
Philippe de Lannoij, Ruffault
V. Cornelis etc. Ennde want
Wij Heere van Tautenburch
voors: deselve conditien ende
lasten begeven ennde voldaen
ennde achtervolgen. Soo ist,
datt wij voor ons, onsen er-
ven voorsr. eerst bekendtt
ennde belijtt hebben, bekennen
ennde belijden bij desen,
datt of wij, off onse Soonen,
Dochteren off Erven ennde
naecomelingen van onsen
wettigen bedde ennde rechte
linie tott eeniger tijtt failleren,
Ennde datt wij offte zij geen
wettige erven In rechter
linie achterlaten. Datt als-
dan ennde in dien gevalle
deselve Heerlicheijden, sulx
als inden voorsr. brieven,
sonder eenich bekroen weder-
ommen keren ennde devolveren
sullen aender Keijs. Mat. off
sijnen successeurs voorsr.,
omme zijnder Mat. believen ende
vrijen wille daermede te doen,
Ende voorts hebben wij beloofft
ennde belooven bij desen voor
ons ennde onsen erven voors:
dat wij alle die puncten, conditien
ennde reservatien inden voorsr.
brieven meer verhaell, naegaen
ende volcommen sullen, sonder
daertegens te commen, noch te
doen, offte ijet achter te laten,
Ennde oock behoorlicke obedien:
ennde hommagie daer van te doen,
sulx als een Vassal ennde Leenman
zijn overheere schuldich is, ende
behoortt te doene, alles naer
inholdtt vanden brieven voors:
Daeronder verbindende onsen,
ende onsen erven voorsr.
persoonen ennde goeden, bij-
sondere deselve Heerlicheijden

x

x

Archief	Groninger Archieven
Fonds	F.A. Lewe
Toegangsnummer	547
Inventarisnr.	0124
Fol.nr.	fol. 27r
Regestnr.	090
Jaar	1539
Datumcode	0709

x

x

Materiaal	papier